| بازنمایی مفهوم و مصادیق جامعه مدنی در کتابهای علوم اجتماعی مدارس ایران |
| کد مقاله : 1015-CNF |
| نویسندگان |
|
جمشید میرزایی * دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران/ پردیس زینبیه دانشگاه فرهنگیان |
| چکیده مقاله |
| یکی از اصلیترین نقشهای نظام آموزشی، اجتماعیکردن دانشآموزان است و مرتبطترین کتب با مبحث اجتماعیشدن، کتاب مطالعات اجتماعی است و مفهوم نهادهای جامعه مدنی - به عنوانی راهی برای تقویت فرایند اجتماعیشدن- بیشتر از همه با کتب مطالعات اجتماعی مرتبط است. جامعه مدنی قلمرویی عمومی است میان دولت و حوزه خصوصی و در آن انواع سهگانه نهادهای داوطلبانه یعنی احزاب، تشکلهای صنفی و سازمانهای مردمنهاد (N.G.Os) شکل می‌گیرد. این پژوهش می‌خواهد که جایگاه مفهومی جامعه مدنی در کتب درسی مطالعات اجتماعی را در دو دهه گذشته نشان دهد. به عبارت موجز مسئله اصلی ما این است که جامعه مدنی و مصادیق آن در کتب درسی مطالعات اجتماعی چگونه روایت شده است؟ این پژوهش از لحاظ ماهیتِ پژوهش از نوع پژوهش کیفی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی انجام شده است. زیرا از طرفی درپی توصیف و شناخت شرایط موجود و از طرفی در پی تحلیل مفاهیم، کشف عناصر جامعه مدنی در کتب مطالعات اجتماعی است. جامعه آماری پژوهش، تمامشماری 13جلد کتاب تعلیمات و مطالعات اجتماعی مقاطع ابتدایی و متوسطه اول از نیمه دوم دهه هفتاد تا سال 1398است. یافتههای پژوهش در چهار قسمت تعلیمات اجتماعی (ابتدایی و راهنمایی سابق) و مطالعات اجتماعی (ابتدایی و متوسطه اول کنونی) آمده است. مطابق آن در محتوای کتب مورد بررسی به مقدار کمی به جامعه مدنی و فعالیتهای داوطلبانهِ رسمی و... پرداخته شده و بیشترین توجه (چهار کتاب) به معرفی فعالیتهای داوطلبانه مربوط به «جمعیت هلال احمر» است. اما پررنگترین وجه جامعه مدنی در مطالعات اجتماعی کلاس هشتم آمده است یعنی معرفی سازمانهای مردمنهاد (سمنها). |
| کلیدواژه ها |
| مطالعات اجتماعی، تعلیمات اجتماعی، اجتماعیشدن، جامعه مدنی، نهادهای مدنی. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر |