| ملاحظاتی درباره فرایند جامعه‌پذیری سیاسی در نهاد آموزش و پرورش ایران |
| کد مقاله : 1027-CNF |
| نویسندگان |
|
ابوالفضل فتح‌آبادی * دکترای جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| جوامع در عصر حاضر، از طریق فرایند جامعه‌پذیری سیاسی برای تولید و بازتولید شهروندان سیاسی مطلوب مورد نظر خود تلاش می‌کنند. در این میان، یکی از کارگزاران اصلی این فرایند، نهاد آموزش و پرورش است که عمدتاً برای آموزش مسائل سیاسی به دانش‌آموزان از کتب درسی استفاده می‌کند. هدف پژوهش حاضر بر این اساس، بررسی فرایند جامعه‌پذیری سیاسی از طریق کتب درسی علوم اجتماعی مقطع متوسطه ایران و آشکارکردن انطباق یا عدم انطباق این فرایند با معیارهای قانون اساسی و سند چشم‌انداز بوده است. بدین منظور، ده مقوله سیاسی کلی بر مبنای مفاهیم سیاسی موجود در متن قانون و سند تدوین شدند و پس از آن، متن کتب پیش‌گفته از طریق روش تحلیل محتوا بررسی شد و فراوانی آموزش مقولات سیاسی ده‌گانه در این کتب شمارش شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که آموزش پنج مقوله «ولایت فقیه و رهبری»، «حقوق زنان»، «اتحاد جهان اسلام و حمایت از مستضعفان جهان»، «حفظ وحدت کشور» و «اسلامیت و جمهوریت حکومت» در انطباق و آموزش پنج مقوله «آزادی‌ها و حقوق»، «هویت اسلامی- ایرانی»، «حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور»، «حقوق اقلیت‌ها و غیرمسلمانان» و «تفکیک قوا و روابط بین آنها» در عدم انطباق با معیارهای قانون و سند بوده است. در مورد پنج مقوله اخیر، استدلالی در مورد تعمدی‌بودن عدم آموزش یا آموزش غیرمنطبق مقوله «آزادی‌ها و حقوق» با معیارهای قانون و سند اقامه شد. در نهایت، پیشنهاد شد که در تالیف کتب درسی علوم اجتماعی مقطع متوسطه ایران، به معیارهای مصرح قانون اساسی و سند چشم‌انداز توجه بیشتری شود. |
| کلیدواژه ها |
| جامعه‌پذیری سیاسی، نهاد آموزش و پرورش، کتب درسی علوم اجتماعی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سند چشم‌انداز بیست ساله کشور. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |